درد کلیه یکی از دردهایی است که بسیاری از افراد از شدت آن رنج می‌برند. زمانی که به هر دلیلی یکی از کلیه‌ها یا مجاری مرتبط با آنها مثل مثانه به مشکل برمی‌خورد و آسیب می‌بیند، درد در کلیه چپ یا کلیه راست یا در هر دو آنها شروع می‌شود. این درد ممکن است به نقاط مختلفی از جمله پهلو، شکم، دنده‌ها و کمر گسترش یابد و تشخیص مکان دقیق آن را سخت کند. کلیه‌ها در پشت شکم و پایین دنده‌ها واقع شده‌‌اند و به صورت جفت در طرفین ستون فقرات قرار دارند. بیشتر آسیب‌هایی که باعث درد کلیه می‌شوند، اغلب بر یک کلیه تأثیر می‌گذارند. روش‌های درمان خانگی درد کلیه باعث تسکین یا در برخی موارد کمک کننده است و درد کلیه را کاهش می‌دهد.
آنچه در این مقاله می خوانیم
موقعیت کلیه ها کجاست؟
کلیه‌ها دو اندام کوچک به شکل لوبیا در دو طرف بدن، زیر قفسه‌های سینه، در نزدیکی نخاع و در ارتفاع پایین از قفسه‌های سینه قرار دارند. اندازه هر کلیه حدوداً به اندازه یک مشت انسان است. اگر کلیه‌ها به هر دلیلی بیمار یا آسیب‌دیده باشند، نمی‌توانند به درستی وظایف خود را از جمله حفظ تعادل نمک‌ها، مواد معدنی مانند کلسیم و آب در خون انجام دهند.
همچنین، کلیه‌ها هورمون‌هایی تولید می‌کنند که در کنترل فشارخون، استحکام استخوان‌ها و تولید گلبول‌های قرمز خون نقش دارند؛ بنابراین، در صورت بروز مشکل علاوه بر مشورت با پزشک باید با علائم بیماری‌های کلیه یا آسیب‌های آنها و روش‌های درمان خانگی درد کلیه نیز آشنایی داشته باشیم.
درد کلیه
درد کلیه ناشی از مشکلات در کلیه‌ها یا مجاری ادراری است. کلیه‌ها در بدن به صورت جفت قرار گرفته‌اند و وظیفه تصفیه خون و تولید ادرار را بر عهده دارند. درد کلیه معمولاً در منطقه پایین کمر، پهلوها و زیر دنده‌ها و گاهی در سایر نقاط مانند ران و بیضه‌ها نیز احساس می‌شود. این درد ممکن است با مشکلات دیگری از جمله فشار عضلانی، التهابات مفاصل و اختلالات ستون فقرات اشتباه گرفته شود.
انواع درد کلیه
درد کلیه ممکن است در یکی از کلیه‌ها یا هر دو کلیه به طور هم‌زمان رخ دهد. انواع درد کلیه شامل موارد زیر است:
- درد کلیه راست: درد کلیه راست می‌تواند ناشی از عواملی مانند عفونت ادراری، تشکیل سنگ کلیه در کلیه راست، سرطان کلیه، سرطان مثانه، آپاندیسیت، بیماری‌های کلیوی مرتبط با کلیه راست یا انسداد در مجاری ادراری باشد.
- درد کلیه چپ: درد کلیه چپ به دلیل عواملی مانند مشکلات عصبی، درد در دنده‌ها، اختلالات گوارشی، مشکلات کلیوی مرتبط با کلیه چپ نظیر سرطان کلیه و مثانه و… ایجاد شود.
علائم درد کلیه
علایم درد کلیه که به عنوان درد پهلو نیز شناخته می‌شود، ممکن است شامل احساس ناراحتی (حاد یا مزمن) یا درد شدیدتر باشد. از طریق استفاده از انواع درمان خانگی درد کلیه، می‌توان به طور قابل‌قبولی احساس ناراحتی یا درد در کلیه را کاهش داد یا از بین برد. در ادامه به تعدادی از علائم درد کلیه می‌پردازیم:
- تپش نامنظم قلب (آریتمی)
- خستگی
- تب و لرز
- مریض‌احوالی و کسالت
- اسپاسم عضلانی
- تغییرات ناخن
- حالت تهوع
- استفراغ
- دوره‌های قاعدگی دردناک
- کاهش وزن ناخواسته و ناگهانی
- تغییر در میزان هوشیاری
- غش‌کردن یا عدم واکنش
- تغییر دمای بدن به بیشتر از ۳۸ درجه سانتیگراد
- عدم تولید ادرار
- نفس‌نفس‌زدن
- ضربان بالای قلب
- درد شدید در منطقه شکم و ناحیه کلیه‌ها
- درد کلیه هنگام ادرار
- درد کلیه هنگام نفس‌کشیدن
- درد کلیه و ادرار تیره
- درد کلیه و ادرار قهوه‌ای
- درد کلیه و بیضه
- درد کلیه و حالت تهوع
- درد کلیه و سوزش ادرار
- درد کلیه و کمر
- واریکوسل و درد کلیه
- یبوست و درد کلیه
علت ابتلا به سنگ کلیه
با توجه به کارکرد اصلی کلیه در بدن که شامل تصفیه خون و دفع مواد زاید از بدن از طریق ادرار است، هرگونه اختلال در سلامتی یکی از اجزای مرتبط با کلیه مانند حالب‌ها و مثانه باعث ایجاد درد در کلیه می‌شود. درمان خانگی درد کلیه می‌تواند منجر به کاهش یا از بین بردن درد و در مواردی، مانع پیشروی و گسترش بیماری شود.
سنگ کلیه
سنگ کلیه یکی از علت‌های شایع دردهای کلیه است. این سنگ‌ها به دلیل تجمع و رسوب مواد معدنی ایجاد می‌شوند که اغلب به خاطر مصرف آب و غذاهایی که در آنها این مواد وجود دارد، شکل می‌گیرند. اندازه سنگ کلیه متفاوت است؛ اگر سنگ کوچک و ریز باشد، با تکان‌های ناگهانی از طریق مجاری ادراری دفع می‌شود، اما اگر بزرگ باشد، به انسداد مجاری ادراری منجر شده و وضعیت خطرناکی برای فرد ایجاد می‌کند.
بیشتر بخوانید: مشکلاتی که سنگ کلیه و دفع پروتئین برای بدن ایجاد می کند
عفونت مجاری ادراری
عفونت در هر قسمت از مجاری ادراری که به دلیل عوامل بیماری‌زا پس از ادرار ایجاد می‌شود، می‌تواند منجر به درد کلیه و عوارضی نظیر تب، ادرار سوزش‌آور و احساس بی‌حالی شود. در این موارد، مراجعه به یک پزشک اورولوژی برای تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است.
عفونت کلیه (پیلونفریت)
پیلونفریت یک نوع عفونت کلیه، معمولاً از عفونت‌های مثانه ناشی می‌شود. زمانی که عفونت‌های موجود در مثانه به سمت کلیه‌ها گسترش می‌یابند، عفونت کلیه یا پیلونفریت اتفاق می‌افتد. وجود بیماری‌هایی مانند دیابت یا انسداد مجاری ادراری، زمینه مناسبی برای عفونت کلیه فراهم می‌کند. انسداد مجاری ادراری می‌تواند باعث بازگشت ادرار به مثانه و سپس به کلیه را شود که به عفونت و درد شدید در کلیه منجر می‌شود. این وضعیت، در صورت عدم درمان مناسب و به موقع، آسیب‌های دائمی در کلیه وارد می‌کند.
بیماری کلیه پلی کیستیک
بیماری پلی‌کیستیک کلیه یک حالت است که در آن کیست‌های پر از مایع در داخل کلیه‌ها شکل می‌گیرند و باعث افزایش اندازه و اختلال در عملکرد آنها می‌شود. این بیماری جنبه موروثی دارد.
آسیب و حادثه
تصادفات و آسیب‌های جسمی ناگهانی مانند برخوردهای شدید ورزشی، افتادن از ارتفاع، انتقال شوک وارد بر کلیه، قرارگرفتن در معرض گرما یا سرمای شدید و مستمر و حتی برق‌گرفتگی ممکن است باعث آسیب و خسارت به بافت‌های کلیه شود.
سرطان کلیه
حضور خون در ادرار، درد مزمن در ناحیه پهلو و کمر و تورم‌های شکمی از نشانه‌های احتمالی سرطان کلیه است.
بیماری سلیاک
هنگامی که دستگاه گوارشی فرد قادر به هضم یا دفع پروتئین گلوتن نباشد، سیستم ایمنی به بخشی از روده کوچک حمله کرده و با آسیب‌زدن به روده، باعث کاهش برخی ویتامین‌ها در بدن می‌شود. با مصرف بهترین مولتی ویتامین برای بیماران کلیوی می‌توانید از کمبود آنها در بدن جلوگیری کنید.
بیماری التهابی روده
بیماری کرون و کولیت اولسراتیو از جمله بیماری‌هایی هستند که محدوده کلیه‌ها را درگیر می‌کنند و باعث بروز التهاب‌های دردناک در این ناحیه می‌شوند.
سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
سندرم روده تحریک‌پذیر یک اختلال گوارشی مزمن است که باعث تحریک کلیه و ایجاد درد در کلیه می‌شود.
یبوست
یبوست ممکن است ناشی از مشکلات گوارشی، کمبود تحرک معده و یا رژیم غذایی ناسالم باشد و بر عملکرد سیستم گوارش و کلیه تأثیر منفی می‌گذارد.
انسداد روده
هرگونه انسداد در روده منجر به قطع مسیر عبور مواد غذایی می‌شود و در نتیجه، مشکلاتی را برای کلیه‌ها ایجاد می‌کند.
نکات مهم برای حفظ سلامت کلیه ها
رعایت چند نکته مهم و آگاهی از راه و روش‌های درمان خانگی درد کلیه می‌تواند به حفظ سلامت کلیه‌ها کمک کند:
- پرهیز از مصرف زیاد نمک: مصرف بیش از حد نمک سبب افزایش فشارخون و تشکیل سنگ کلیه می‌شود.
- خودداری از مصرف زیاد شکر: مصرف زیاد شکر آسیب رساندن به کلیه‌ها و ایجاد سنگ کلیه را ایجاد می‌کند.
- عدم مصرف دخانیات: سیگار و مواد دخانیاتی دیگر می‌توانند باعث افزایش فشارخون و بروز سرطان کلیه شوند.
- آب کافی بنوشید: نوشیدن مقدار کافی آب به حفظ سلامت کلیه‌ها کمک می‌کند و از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری می‌کند.
- انجام چکاپ سالیانه: بررسی‌های سالیانه سبب کشف بیماری‌های کلیه می‌شود و از بدتر شدن وضعیت آنها جلوگیری می‌کند.
- نوشابه نخورید: مصرف نوشابه می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های کلیه را افزایش دهد.
- استفاده نکردن از استروئیدهای بدنسازی: استفاده از استروئیدهای آنابولیک موجب آسیب رساندن به کلیه‌ها می‌شود.
- ورزش کنید: ورزش در حفظ سلامت کلیه‌ها کمک کرده و از بروز بیماری‌های آنها جلوگیری می‌کند.
- خودداری از مصرف خودسرانه داروها: مصرف بی‌رویه داروها منجر به آسیب رساندن به کلیه‌ها می‌شود.
درمان فوری درد کلیه در خانه (روش های خانگی)
درد کلیه بسیار ناراحت‌کننده است، اما خوشبختانه روش‌هایی برای کاهش درد کلیه وجود دارد که می‌توانید از درمان خانگی درد کلیه استفاده کنید.
- نوشیدن آب: مصرف آب به میزان کافی یک روش درمان خانگی درد کلیه است که می‌تواند به افزایش حجم ادرار کمک کرده و ادرار را رقیق کند. این اقدام منجر به دفع عفونت‌های مجاری ادرار شده و درد را کاهش می‌دهد.
- مصرف پروبیوتیک: مصرف پروبیوتیک‌ها، موادی که در لبنیات یافت می‌شوند، یکی دیگر از راه‌های درمان خانگی درد کلیه است که از تجمع باکتری‌های مضر در روده جلوگیری می‌کند. این مواد با جایگزینی باکتری‌های مفید به جای باکتری‌های مضر روده سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند. این عمل فرایند هضم و دفع مواد غذایی را آسان نموده و می‌تواند در کاهش درد نیز مؤثر باشد. در این راه می‌توانید از مکمل پروبیوتیک استفاده نمایید.
- دوش آب گرم یا کیسه آب گرم: استفاده از دوش آب گرم یا قراردادن کیسه آب گرم بر روی ناحیه درد با افزایش جریان خون در منطقه مورد درد به تسکین درد کلیه کمک می‌کند.
- استفاده از مسکن‌ها: یکی از روش‌های معمول درمان درد کلیه، استفاده از مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن، دیکلوفناک و ژلوفن است. این مسکن‌ها می‌توانند به تسکین درد کلیه کمک کنند. مهم است توجه داشته باشید که آسپرین به عنوان یک مسکن رقیق کننده خون عمل می‌کند، بنابراین باید از مصرف آن در صورت مشکلات کلیوی پرهیز کرد.
- مصرف جعفری: گیاه جعفری به عنوان دارویی طبیعی و یک درمان خانگی درد کلیه، ماده ای ادرارآور است که حجم ادرار را افزایش داده و نیاز به دفع را تسریع می‌کند. با افزایش دفع ادرار، درد کلیه کاهش می‌یابد و دفع عفونت‌ها نیز آسان‌تر می‌شود.
- مصرف چای سبز: مصرف چای سبز به صورت روزانه از جمله روش‌های درمان خانگی درد کلیه است که می‌تواند به کاهش عفونت‌های باکتریایی کمک کند و این منجر به تسکین درد کلیه می‌شود.
- مصرف سیب: سیب و آب سیب طبیعی و تازه به عنوان درمان خانگی درد کلیه می‌تواند التهاب کلیه‌ها را کاهش داده و به بهبود سلامت کلیه کمک کند.
- استراحت کردن: استراحت یک راهکار درمانی ساده برای درمان درد کلیه در خانه است. این روش درمانی ساده اما مؤثر به شما کمک می‌کند که بدنتان از عفونت کلیه بهبود یابد و به وضعیت طبیعی خود بازگردد.
- مصرف مرکبات: مرکبات و خوراکی‌های اسیدی موجب کاهش دردهای کلیه می‌شوند. حتماً لیمو، پرتقال، گریپ‌فروت و لیموترش را به عنوان درمان خانگی درد کلیه به برنامه غذایی روزانه خود اضافه کنید.
- سیر: سیر، یک آنتی‌اکسیدان بالقوه و یک ماده غذایی برای درمان خانگی درد کلیه است که بدن را در مقابل رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. همچنین این ماده غذایی به عنوان یک ماده ادرارآور عمل کرده و می‌تواند در حذف سموم از کلیه‌ها مؤثر باشد و در نتیجه فرایند بهبودی را تسریع بخشد. آلیسین موجود در سیر دارای خواص ضدمیکروبی است که از کلیه‌ها در برابر عفونت محافظت می‌کند.
- کرفس: کرفس، افزایش سرعت دفع مواد زائد در کلیه‌ها را به دنبال دارد. کرفس گیاهی مفید برای درمان خانگی درد کلیه که می‌تواند میزان ادرار را افزایش داده و در نتیجه به تسکین درد کلیه کمک کند. همچنین روغن فرّاری که در کرفس یافت می‌شود، دارای خواص ضدقارچی بوده و در از بین بردن باکتری‌ها و در نتیجه برای درمان عفونت‌های کلیوی بسیار مفید است.
- چای قاصدک: گیاه قاصدک خاصیت ادرارآوری دارد، به این معنی که میزان ادرار را افزایش می‌دهد و می‌تواند به عنوان درمان خانگی درد کلیه به تسکین درد کمک کند. علاوه بر این، قاصدک باعث افزایش جریان خون در کلیه می‌شود.
- نوشیدن آب زغال‌اخته: آب زغال‌اخته یکی دیگر از روش‌های درمان خانگی درد کلیه است که برای برخی از عفونت‌های دستگاه ادراری شناخته شده است، اگرچه اثبات علمی دقیقی برای این موضوع ارائه نشده است. بهترین گزینه استفاده از آب زغال‌اخته خالص و بدون مواد افزودنی است.
سخن پایانی
بیشتر ما سبک زندگی و رژیم غذایی سالمی را دنبال نمی‌کنیم و از این طریق خودمان را در معرض بیماری‌های مختلف قرار می‌دهیم. سنگ کلیه یک عارضه بسیار دردناک و اذیت‌کننده است که می‌تواند به دلایل متعددی از جمله نادرستی‌های تغذیه‌ای، کمبود مایعات، فعالیت بدنی ناکافی، ژنتیک و عوامل محیطی رخ دهد. درمان خانگی درد کلیه، امری بسیار حیاتی است زیرا درد کلیه چپ یا راست می‌تواند زندگی روزمره را تحت‌تأثیر قرار دهد. برای کاهش درد و بهبود سلامت کلیه، رعایت روش‌های درمانی در منزل امری ضروری است. درواقع درمان خانگی درد کلیه شامل اقداماتی مانند استراحت‌کردن، مصرف مایعات به میزان کافی، اجتناب از مصرف غذاهای مضر و … می‌شود که می‌تواند به کاهش درد کلیه کمک کند.