تب و لرز معمولا راه بدن برای مبارزه با عفونت است. وقتی سیستم ایمنی عفونتی را تشخیص می‌دهد، سیگنال‌های شیمیایی به مغز می‌فرستد تا دمای مرکزی بدن را افزایش دهد. لرز و بدن درد ممکن است مانند عفونت‌هایی از جمله کووید-19 یا مننژیت باکتریایی، بدون تب نیز رخ دهد؛ که زمانی اتفاق می‌افتد که یک ویروس یا باکتری بر روی بخشی از مغز به نام هیپوتالاموس که دمای بدن را تنظیم می‌کند، عمل کند. در این مقاله به شرح علت تب و لرز و سریع ترین روش درمان تب و لرز می‌پردازیم.
آنچه در این مقاله می خوانیم
علت تب و لرز چیست؟
وقتی فردی تب دارد، انقباضات ماهیچه‌ای باعث لرز می‌شود. هدف از این انقباضات عضلانی افزایش دمای بدن برای کمک به فرد در مبارزه با عفونت یا بیماری‌های دیگر است.
هیپوتالاموس در پایه مغز قرار دارد که منطقه کوچکی است که مسئول تنظیم دما است. هیپوتالاموس بخشی از مغز است که یک سطح بهینه را برای دمای بدن فرد ایجاد می‌کند که حدود 37 درجه سانتی گراد است. هنگامی که دمای بدن از این مقدار منحرف شود، بدن سعی می‌کند خود را به دمای مطلوب برساند. ممکن است بدن این کار را یا ایجاد تعریق برای کاهش دما یا لرز برای افزایش دما انجام دهد.
هنگامی که فردی تب دارد، با تلاش بدن برای مبارزه با عفونت این دمای بهینه افزایش می‌یابد. تا زمانی که دمای بدن کمتر از این نقطه تعیین شده باشد، فرد احساس سرما می‌کند. احساس سرما یا قرار گرفتن دمای بدن پایین‌تر از دمای مطلوب جدید، باعث لرز می‌شود. این لرز به افزایش دمای بدن کمک می‌کند و همچنین ممکن است فرد را تشویق کند لباس بیشتری بپوشد یا اقدامات دیگری برای گرم نگه داشتن خود انجام دهد.
بیشتر بخوانید: علت تب کودک بدون علائم سرماخوردگی و راهکارهای درمان آن
درمان تب و لرز
افرادی که به دنبال سریع ترین روش درمان تب و لرز هستند، می‌توانند از داروهای تب بر مانند استامینوفن، آسپرین و ایبوپروفن استفاده کنند. هرگز به کودکان آسپرین ندهید. زیرا خطر ابتلا به یک بیماری نادر اما تهدید کننده به نام سندروم ری (Reye’s syndrome) را افزایش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: نحوه کنترل تب سرماخوردگی در کودکان با ساده ترین راهکارها
نوشیدن مایعات زیاد می‌تواند به جلوگیری از کم آبی بدن کمک کند. نیازی به حمام یخ، درآوردن لباس یا انجام کارهای اذیت کننده نیست. اگر تب بسیار بالاست و به دارو پاسخ نمی‌دهد یا اگر فردی علائم بیماری شدید دیگری مانند سفتی گردن، گیجی یا مشکل در تنفس دارد، با پزشک تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه نمایید.
بیشتر تب‌ها حتی تب‌های شدید خطرناک نیستند. این به این دلیل است که بدن هنوز می‌تواند دمای خود را تنظیم کند و فقط این دما بالاتر از 37 درجه سانتی گراد است.
درمان تب و لرز، بیماری زمینه‌ای را درمان نمی‌کند و بسیاری از پزشکان می‌گویند که درمان تب هدف درمانی ندارد. در واقع، شواهد علمی کمی برای حمایت از درمان تب وجود دارد.
بر اساس مقاله‌ای در سال 2020 برای عفونت‌ها جزئی که خود به خود از بین می‌روند، درمان تب و لرز احتمالا بی‌خطر است. با این حال، برای عفونت‌های جدی‌تر مانند کووید-19 درمان تب ممکن است پاسخ ایمنی طبیعی بدن را سرکوب کند، که می‌تواند روند بهبودی را کند کرده و خطر عوارض طولانی مدت را افزایش دهد.
با این حال، استثناهایی برای این قاعده وجود دارد. افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف به دلیل ابتلا به سرطان، HIV یا مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی در صورت ابتلا به تب، باید فورا به پزشک اطلاع دهند. همچنین در نوزادان زیر 3 ماه، دمای مقعدی بالاتر از 38 درجه سانتی گراد یا دمای دهانی 37.5 سانتی گراد، نیاز به مراجعه به پزشک دارد.
درمان تب و لرز در خانه
اگر تب و لرز دارید ممکن است بخواهید لباس‌های بیشتری بپوشید یا خود را با پتو بپوشانید تا گرم شوید. با این حال، این کار باعث افزایش دمای بدن و حتی کم آبی بدن شود. اگر تب شما 38.8 درجه سانتی گراد یا بیشتر است و علائم و نشانه‌های جدی ندارید، نیازی به مراجعه به پزشک برای درمان ندارید. شما می‌توانید از روش‌های درمان تب و لرز در خانه استفاده کنید.
- مصرف داروهای تب بر بدون نسخه: استامینوفن یا ایبوپروفن می‌تواند به کاهش تب شما کمک کند. با این حال، این داروها ممکن است بلافاصله تب را پایین نیاورند و یک ساعت یا بیشتر طول بکشد تا عمل کنند.
- گرم کردن بدن: خود را در یک یا دو پتوی اضافه بپیچید تا در هنگام تب دچار لرز نشوید؛ اما در این کار زیاده روی نکنید. وقتی کمی گرم شدید، برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد پتوها را بردارید. لایه لایه لباس نپوشید و لباس‌هایی بپوشید که مناسب آب و هوا هستند.
- هیدراته ماندن: نوشیدن مقدار زیادی مایعات شفاف در هنگام تب بسیار مهم است. آب بهترین نوشیدنی در این مواقع است، اما چای نیز می‌تواند کمک کننده باشد. از نوشیدن الکل جدا اجتناب کنید.
- حمام اسفنجی: کشیدن دستمال خیس شده در آب ولرم روی پوست می‌تواند به کاهش تب کمک کند. به خاطر داشته باشید که استفاده از آب سرد می‌تواند تب را افزایش دهد، زیرا باعث ایجاد لرز می‌شود.
علائم مرتبط با تب
برخی از علائم دیگری که فرد ممکن است با همراه با تب و لرز تجربه کند، عبارت است از:
- احساس سرمای شدید
- احساس گرما بعد از مصرف داروی تب بر
- علائم بیماری مانند سرفه، گوش درد یا درد عضلانی
- خستگی سدید
- اسهال و استفراغ
گاهی اوقات، علائم همراه با تب، سر نخی درمورد علت آن ارائه می‌دهند. مثلا اگر تب همراه با گوش درد است، می‌تواند به علت عفونت گوش باشد.
پیشگیری از تب و لرز
اغلب بهترین استراتژی برای پیشگیری از تب، جلوگیری از عفونت‌هایی است که باعث آن می‌شود. نکات زیر ممکن است به شما در پیشگیری از تب و لرز کمک کند:
- هنگام بیماری در خانه بمانید و کودکان بیمار را به مهد کودک یا مدرسه نفرستید.
- توجه داشته باشید که درمان تب مانع گسترش آن نمی‌شود. اگر فردی با وجود مصرف دارو همچنان تب داشته باشد، ممکن است این عارضه همچنان مسری باشد.
- تمام واکسن‌های توصیه شده را دریافت کنید.
- دست‌ها را به خصوص قبل از غذا خوردن، قبل از دست زدن به صورت و بعد از لمس افراد دیگر با آب و صابون بشویید.
- برای کاهش شیوع عفونت‌های مقاربتی، رابطه جنسی ایمن داشته باشید.
- در مناطق شلوغ که شیوع کرونا بالاست، در محیط‌های بسته از ماسک استفاده کنید.
- قبل و بعد از دست زدن به گوشت خام دستان خود را بشویید؛ از ظرف‌های مختلف برای برای نگهداری غذاهای مختلف استفاده کنید و غذاها را طبق دستورالعمل روی محصول گرم و آماده کنید.
سخن پایانی
تب اغلب با لرز همراه است. لرز، واکنش بدن به تلاش برای بالا بردن دمای خود به سطح مطلوب هنگام مبارزه با عفونت‌ها و ویروس‌های خاص است. تب می‌تواند بسیار ناخوشایند باشد و ممکن است علائم دردناکی ایجاد کند؛ حتی اگر علت آن یک بیماری نسبتا جزئی باشد. با این حال، تب واکنش طبیعی بدن به عفونت یا بیماری است و دلیلی برای وحشت کردن وجود ندارد. اگرچه عفونت‌هایی که باعث تب کردن می‌شوند، می‌توانند خطرناک باشند اما خود تب به ندرت خطرناک است.
همانطور که در این مقاله از اشاره کردیم، بهترین و سریع ترین روش درمان تب و لرز، گرم نگه داشتن خود، استراحت و نوشیدن مایعات زیاد است. همچنین، مصرف قرص تب بر می‌تواند علائم را کاهش دهد و به فرد کمک کند تا راحت‌تر استراحت کند. بیشتر تب‌ها خود به خود از بین می‌روند. با این حال، اگر تب ادامه‌دار شده و بهبود پیدا نمی‌کند یا علائم همراه با آن بسیار شدید است، توصیه می‌کنیم که به پزشک مراجعه کنید.