در دنیای امروز، زیبایی و سلامت دندان‌ها برای اکثر افراد اهمیت بسیاری دارد. در این میان لبخندی سالم و جذاب اعتماد به نفس افراد را افزایش می‌دهد و حتی رابطه‌های اجتماعی را بهبود می‌بخشد. در این راستا یکی از روش‌های ترمیمی که در دندانپزشکی مدرن مورد استفاده قرار می‌گیرد، کامپوزیت دندان است. کامپوزیت دندان یک روش محبوب و موثر است که در بهبود ظاهر و عملکرد دندان‌ها نقش بزرگی دارد. با ما همراه باشید تا به صورت دقیق روش ترمیمی کامپوزیت دندان را بشناسیم و مزایا و معایب آن را بررسی نماییم.
آنچه در این مقاله می خوانیم
کامپوزیت دندان چیست؟
کامپوزیت دندان یکی از روش‌های ترمیمی و زیبایی در دندانپزشکی است. شما می‌توانید از این روش جهت ترمیم شکستگی، پوسیدگی، پرکردن و بازسازی دندان استفاده نمایید. در صورت نیاز به هر نوع ترمیم در رابطه با بازسازی دندان، کامپوزیت دندان یک گزینه بسیار زیبا و مقاوم است. همچنین برای اصلاح ظاهر لبخند استفاده از ونیر دندان (یکی از روش‌های کامپوزیت) به عنوان بهترین روش معرفی شده است. مواد کامپوزیتی به صورت خمیری بوده و همرنگ دندان‌ها است.
برای تثبیت این مواد نیز دندانپزشک بعد از فرم دهی، کامپوزیت را به کمک نور آبی روی دندان سخت می‌کند. البته در نظر داشته باشید کامپوزیت دندان انواع مختلفی دارد که هر یک از آن‌ها استفاده مخصوص به خود را دارد. در هر صورت در کنار هر نوع رسیدگی به دندان‌ها شما باید از با کیفیت‌ترین محصولات بهداشت دندان و دندان استفاده کنید تا سلامت دندان‌ها حفظ شود.
انواع کامپوزیت دندان
در حال حاضر انواع مختلفی از کامپوزیت دندان جهت ترمیم و زیبایی دندان‌ها وجود دارد. هر یک از این روش‌ها بسته به نیازهای هر فرد و شرایط دندانی وی فرق دارد و دندانپزشک باید بهترین نوع کامپوزیت دندان را برای فرد انتخاب نماید. اما به صورت کلی می‌توان کامپوزیت دندان را به انواع زیر دسته بندی نمود:
- روکش‌های سرامیکی یا پرسلن: پرسلن‌ها نوعی مواد سخت سرامیکی مخصوص هستند که از آن‌ها برای ترمیم دندان‌ها و افزایش زیبایی آن‌ها استفاده می‌شود. این روکشها به طور خاص برای دندان‌های خلفی و رفع مشکلات جدی‌تر دندان‌ها است.
- رزین کامپوزیت: رزین کامپوزیت شامل ترکیبات رزینی و پرکننده معدنی است که جهت ترمیم دندان‌ها استفاده می‌شود. این نوع کامپوزیت دندان در اندازه، مقدار و ترکیب پر کننده معدنی به دسته بندی‌های مختلفی تقسیم بندی می‌شود. بنا به خواص فیزیکی و قابلیت‌های جابه جایی می‌توان آن‌ها را به انواع مختلفی از کامپوزیت‌ها مانند میکروفیل، ماکروفیل، هیبریدی و نانو هیبرید تقسیم کرد.
- کامپوزیت IBS: به عنوان جدیدترین نمونه‌های کامپوزیت دندان شناخته شده است و نسبت به سایر نمونه‌ها استحکام بسیار بالاتری دارد. کامپوزیت دندان IBS با لثه‌ها سازگاری بیشتری داشته و مشکلات ناشی از ترمیم دندان را به حداقل می‌رساند.
کامپوزیت دندان چگونه انجام می شود؟
- آماده سازی دندان: در ابتدا دندانپزشک دندان فرد را بررسی نموده و برای انجام کار کامپوزیت، دندان را آماده می‌کند. این موارد شامل برداشتن لایه‌های آسیب دیده، تمیز کردن و شکل دهی به سطح دندان می‌شود. در بعضی موارد ممکن است نیاز به حذف کامل ترکیبات پوسیده یا قدیمی دندان باشد.
- انتخاب رنگ: دندانپزشک با استفاده از چارت رنگی دندان خود، رنگ مناسبی را برای کامپوزیت دندان انتخاب می‌نماید. پزشک سعی می‌کند رنگ کامپوزیت با رنگ طبیعی دندان تطابق داشته باشد تا نتیجه نهایی طبیعی به نظر برسد.
- ایجاد ترکام: دندانپزشک یک لایه از کامپوزیت دندان را روی دندان‌ها قرار داده و با استفاده از ابزارهای خاص، آن را پخش می‌کند تا تراکم و تمیزی خوبی حاصل شود. این عمل به ایجاد اتصال قوی بین کامپوزیت دندان و سطح آن کمک می‌نماید.
- شکل دهی و ساختاردهی: در این مرحله به کمک ابزارهای دقیق و خاص، شکل و ساختار دندان را با کامپوزیت ترمیم می‌کنند.
- سفید کردن و پرداخت: بعد از شکل دهی و ساختاردهی، دندانپزشک پرداخت را با استفاده از نور خاصی که روی کامپوزیت دندان تابیده می‌شود؛ فعال می‌کند. این نور موجب سفید شدن و سخت شدن کامپوزیت می‌شود. پس از پرداخت، کامپوزیت دندان به طور کامل سخت می‌شود و طول عمر آن افزایش می‌یابد.
- چک نهایی: دندانپزشک نتیجه نهایی را بررسی می‌نماید. چرا که ممکن است نیاز به اصلاحات یا تنظیمات کوچک داشته باشد تا کامپوزیت دندان به طور صحیح روی دندان قرار گیرد.
پیشنهاد می‌دهیم این مقاله را مطالعه کنید: اصلاح طرح لبخند: معرفی انواع روش ها، مزایا و معایب طرح لبخند
مزایای کامپوزیت دندان
- ظاهر طبیعی: کامپوزیت دندان دارای رنگ و بافتی است که بسیار شبیه به دندان طبیعی است. بدین صورت پس از درمان، دندان‌ها به طور طبیعی و زیبا به نظر می‌رسند و کسی نمی‌تواند تفاوتی بین آن‌ها و دندان‌های طبیعی تشخیص دهد.
- سفید کردن دندان: یکی از اصلی‌ترین مزایای کامپوزیت، سفید کردن رنگ دندان‌ها است. روش‌های زیادی برای تغییر رنگ دندان‌ها وجود دارد، مثلا استفاده از خمیر دندان یا پودر سفید کننده، اما این روش‌ها درمان موثری برای تمام افراد نیستند. اما کامپوزیت دندان یکی از مطمئن‌ترین روش‌ها برای بهبود رنگ دندان‌ها است. چرا که هم ماندگاری بالاتری دارد و هم طیف رنگی گسترده آن دست بیمار و دندانپزشک را برای انتخاب بهترین رنگ باز می‌گذارد.
- ترمیم ظاهردندان‌های کج: بسیاری از افراد به خاطر دندان‌های کج، زاویه دار و نامرتب خود دچار کمبود اعتماد به نفس می‌شوند. در این میان یکی از روش‌های درمانی ارتودنستی است که هم هزینه بالایی دارد و هم درمان آن بسیار زمان بر است. در صورتی که استفاده از کامپوزیت دندان یک تکنیک با زمان بسیار کوتاه و ارزان برای از بین بردن نواقص دندان مانند از بین بردن فاصله‌های بین دندانی و ترمیم دندان‌های کج است.
- تغییر اندازه دندان: کامپوزیت دندان مطابق با نیاز شما شکل خواهد گرفت. یعنی اگر به صورت طبیعی دندان‌های کوتاهی دارید اما به دندان‌های بلندتر علاقه‌مند هستید، می‌توانید با کامپوزیت دندان به خواسته خود دست یابید. از جمله مزایای کامپوزیت دندان می‌توان به این مورد اشاره نمود که می‌توان دندان را انحنای بیشتر داد.
- پر کردن فواصل بین دندان: پر کردن شکاف دندان یکی از فواید مهم کامپوزیت دندان است. با توجه به اینکه کامپوزیت مطابق با دندان‌های فرد قالب گیری می‌شود، اگر فاصله‌های کوچکی بین دندان‌ها وجود داشته باشد، می‌توان روکش را به گونه‌ای طراحی و نصب کرد که بعد از نصب دیگر هیچ شکافی بین دندان‌ها وجود نداشته باشد.
- طول درمان بسیار کوتاه: یکی از مزایای کامپوزیت دندان که باب میل بسیاری از مراجعه کننده‌ها است، کوتاه بودن مراحل و طول درمان آن است. به همین خاطر کامپوزیت دندان یک روش فوق العاده برای افرادی است که می‌خواهند در اسرع وقت، ظاهر دندان‌ها و لبخند خود را بهبود دهند.
- امکان برگشت پذیری: کامپوزیت دندان قابل ترمیم و ریمو است. البته در نظر داشته باشید به شرطی که لایه بیرونی مینای دندان برداشته نشده باشد، روکش کامپوزیت دندان قابل جابه جایی بوده و کل فرایند برگشت پذیر است.
- حساسیت کمتر: کامپوزیت دندان روشی است که معمولا مینای دندان تراشیده نمی‌شود و همین موضوع احتمال حساسیت دندان بعد از نصب کامپوزیت را کاهش می‌دهد.
عمر کامپوزیت دندان چند سال است؟
یکی از سوالات رایجی که افراد در رابطه با فرایند کامپوزیت دارند، مربوط به عمر کامپوزیت دندان است. چرا که اطلاع از طول عمر کامپوزیت دندان یکی از فاکتورهای مهم برای افرادی است که قصد ترمیم دندان‌های لب پر شده و زیباسازی دندان‌های خود را دارند. عمر مفید کامپوزیت دندان معمولا بین 5 تا 7 سال است اما عوامل متعددی روی ماندگاری کامپوزیت تاثیر می‌گذارد که در ادامه به معرفی این فاکتورها پرداخته‌ایم.
عوامل موثر بر ماندگاری کامپوزیت دندان
مواردی که بر میزان ماندگاری کامپوزیت دندان تاثیر می‌گذارند؛ شامل گزینه‌های زیر می‌شوند:
- رعایت بهداشت دهان و دندان: رعایت بهداشت دهان و دندان به واسطه عدم مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های قابل ایجاد لکه روی کامپوزیت دندان، مسواک زدن منظم با خمیر دندان مناسب و استفاده از نخ دندان جهت تمیز کردن فضاهای بین دندان می‌تواند به طول عمر آن کمک کند.
- میزان تخصص و مهارت دندانپزشک: اولین و مهم‌ترین قدم برای انجام کامپوزیت دندان، انتخاب پزشکی است که در این زمینه با تجربه و مهارت بالا باشد. چرا که اگر پزشک از مهارت کافی برخوردار نباشد، تاثیر مستقیمی بر طول عمر کامپوزیت دندان دارد و باعث می‌شود پس از یک مدت کوتاهی نیاز به ترمیم و تعویض کامپوزیت دندان خواهید بود یا حتی ممکن است ظاهری نامطلوب به دندان‌های شما دهد.
- محل پر شدگی و ترمیم دندان: کامپوزیت دندان آسیاب به دلیل استفاده بیشتر از این دندان‌ها در جویدن غذا، ماندگاری کمتری نسبت به کامپوزیت دندان پیشین دارد. از این رو معمولا برای ترمیم دندان آسیاب به جای کامپوزیت از آمالگام دندانی استفاده می‌شود.
- مواد استفاده شده برای کامپوزیت: استفاده از مواد کامپوزیتی مرغوب هم ظاهر درخشان‌تری به دندان‌ها می‌دهد و هم ماندگاری آن را به صورت چشمگیری افزایش می‌دهد.
- کنار گذاشتن عادت به دندان قروچه کردن: دندان قروچه کردن یکی از بدترین عاداتی است که افراد با کامپوزیت می‌توانند داشته باشند. این عادت سبب ساییدگی و کاهش ماندگاری کامپوزیت می‌شود.
در مورد اینکه چه نوع دهان شویه‌‌ای برای بعد از کامپوزیت مناسب است، با دندانپزشک مشورت کرده و بعد برای خرید دهان شویه اقدام نمایید.
معایب کامپوزیت دندان
- نیاز مدوام به پولیش و تعمیر: این تصور را نداشته باشید که تنها نصب کامپوزیت دندان کافیست و تا چند سال می‌توانید از این روکشها استفاده کنید. چرا که کامپوزیت دندان نیاز به مراقبت و نگهداری جدی دارد. شما باید علاوه بر رعایت موارد گفته شده جهت مراقبت از کامپوزیت دندان، حدودا هر 6 ماه یکبار برای پولیش کامپوزیت به متخصص مراجعه نمایید. پولیش برای حفظ شفافیت و سفیدی روکش الزامی است.
- تغییر رنگ و لکه پذیری سریع: یکی از مهم‌ترین معایب کامپوزیت دندان این است که در مقابل مواد غذایی رنگی و لکه زا تغییر رنگ می‌دهد. از این رو دندانپزشکان توصیه می‌کنند که حتما از خوردن و نوشیدن موادی که باعث لکه می‌شوند مانند چای، خودداری کنید.
- ماندگاری کمتر در مقایسه با لمینت: مواد کامپوزیت دندان در مقایسه با لمینت، از استحکام کمتری برخوردار است و در برابر ضربه و مواد رنگ دهنده، مقاومت کمتری دارد.
- ظاهر غیر طبیعی نسبت به روش‌های مشابه: کامپوزیت دندان در مقایسه با لمینیت، ضخیم‌تر بوده و وقتی از برندهای بی کیفیت استفاده کنید، جلوه‌ای کاملا مصنوعی پیدا می‌کند. اگر قصد دارید که افراد دیگر متوجه روکش‌های شما نشوند، بهتر است به سراغ بهترین مارک‌های کامپوزیت دندان بروید تا طبیعی‌ترین حالت ممکن را داشته باشد.
مدت زمان انجام کامپوزیت دندان
زمانی که برای نصب باندینگ دندان روی صندلی دندانپزشکی می‌نشینید، احتمالا بی صبرانه دوست دارید تا دندان‌های اصلاح شده و لبخند بی نقصتان را بعد از نصب کامپوزیت دندان مشاهده کنید. خبر خوش این است که نیازی به صبر طولانی مدت نیست. چرا که مدت زمان انجام کامپوزیت دندان برای هر دندان چیزی حدود 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد. این زمان نیز معمولا بدون درد و بدون لزوم استفاده از بی حسی برای شما است. شاید این سوال برایتان پیش آید چرا مدت زمان نصب کامپوزیت انقدر کوتاه است؟ چرا که در این پروسه درمانی نیازی نیست مینای دندان شما برداشته شود. تنها کافی است که سطح دندان با یک ژل اسیدی اچ شود تا پیوند محکم‌تری بین ماده کامپوزیت و مینای دندان برقرار شود.
مراقبت های بعد از کامپوزیت دندان
پس از اینکه مراحل مربوط به کامپوزیت دندان توسط دندانپزشک انجام شد، نیاز است که یک سری مراقبت‌ها انجام شود تا دوام و ماندگاری کامپوزیت دندان افزایش یابد. در ادامه چندین مورد مهم در رابطه با مراقبت‌هایی که بلافاصله پس از خروج از مطب دندانپزشک باید رعایت شود و مواردی که به صورت کلی تا زمان داشتن کامپوزیت باید به آن‌ها توجه داشته باشید را ذکر نموده‌ایم.
| مراقبت های کوتاه مدت | مراقبت های بلند مدت |
| خودداری از مصرف خوراکی های سفت تا چند ساعت بعد از کامپوزیت | عدم استفاده از غذاهای سفت و چسبناک مانند آبنبات و آجیل |
| اصلاح ایرادهای کامپوزیت مانند احساس قرار نگرفتن دندان‌ها روی هم | خودداری از مواد غذایی و نوشیدنی های موثر در لک مانند چای و قهوه |
| عدم مصرف غذاها و نوشیدنی‌های رنگی تا 24 ساعت | استفاده از مسواک روزی دوبار و استفاده هرشب از نخ دندان |
| حفظ بهداشت دهان و دندان و نخ دندان کشیدن | جلوگیری از دندان قروچه و ساییدن دندان ها روی هم |
آیا می شود کامپوزیت دندان را برداشت؟
بله. در مواقع لازم یا دلخواه فرد می‌توان کامپوزیت دندان را حذف نمود. در زمان تعویض کامپوزیت دندان توجه داشته باشید که به یک پزشک متخصص مراجعه نمایید. زمان برداشتن کامپوزیت دندان نیز ممکن است فرد به فرد متفاوت باشد اما به صورت تقریبی چیزی بین 60 تا 90 دقیقه طول خواهد کشید. با توجه به اینکه در زمان برداشت کامپوزیت مینای دندان دستکاری شده و در مجاورت هوا قرار می‌گیرد، ممکن است باعث ایجاد حساسیت شود. به همین دلیل این قسمت بی حس می‌شود تا درد و ناراحتی احساس نشود.
چه کسانی نباید کامپوزیت کنند؟
تقریبا بیشتر افراد می‌توانند از کامپوزیت دندان برای اصلاح طرح لبخند خود استفاده نمایند. اما کسانی که مشکلات زیر را داشته باشند، تا زمان برطرف نمودن مشکل نمی‌توانند کاندید خوبی جهت دریافت کامپوزیت دندان و حتی لمینت باشند:
- افرادی که دندان‌هایشان برجستگی بیشتری دارد.
- کسانی که به بیماری‌های لثه فعال مبتلا هستند.
- افرادی که عادت‌هایی مانند دندان قروچه دارند.
- افراد با بهداشت دهانی بسیار پایین
- افراد با بهم ریختگی دندانی شدید
- افراد با سایش شدید دندانی
عوارض کامپوزیت دندان
نگران نباشید! به صورت کلی کامپوزیت دندان عوارض جدی را به دنبال ندارد. اما این مشکلات زمانی رخ می‌دهد که شما بعد از کامپوزیت دندان مراقبت‌های لازم را به درستی انجام نداده باشید و یا به سراغ متخصص نرفته باشید. چرا که استفاده از مواد اولیه بی کیفیت و عدم داشتن تخصص در تکنیک می‌تواند باعث بروز عوارض کامپوزیت دندان شود.
- تراشیده شدن بیش از حد مینای دندان بر اثر عدم مهارت کافی دندانپزشک
- بروز حساسیت پس از خوردن غذاهای گرم و سرد
- ایجاد فاصله بین دندان و یکدست نشدن آن‌ها
- احساس درد بعد از کامپوزیت دندان
- افزایش حساسیت دندان‌ها
- یکرنگ نبودن دندان‌ها
- پوسیدگی دندان
- بوی بد دهان
- عفونت لثه
آیا کامپوزیت باعث جلو آمدن دندان می شود؟
یکی از نگرانی‌های افرادی که قصد انجام کامپوزیت دندان را دارند، جلو آمدن دندان‌ها است. اما در نظر داشته باشید کامپوزیت دندان یکی از روش‌های موثر برای بهبود ظاهر دندان‌ها است نه بدتر کردن آن! به همین خاطر در روش کامپوزیت دندان دندانپزشک از ابزارها و مواد مناسب جهت اصلاح و شکل دهی به کامپوزیت استفاده می‌کند .این کار باعث می‌شود که کامپوزیت دندان به طور همسطح با دیگر دندان‌ها قرار گیرد و تراز و تناسب بین آن‌ها فراهم شود. به عبارت دیگر، کامپوزیت دندان به عنوان یک لایه نازک و پوشاننده روی سطح دندان اعمال می‌شود تا ظاهر ایده‌آلی برای دندان‌ها به وجود آید، اما در عین حال نهایتا باعث جلو آمدن آن‌ها نمی‌شود.
آیا کامپوزیت باعث پوسیدگی دندان می شود؟
خیر. اصلاح طرح لبخند با استفاده از کامپوزیت دندان به خودی خود باعث پوسیدگی و خرابی دندان‌ها نمی‌شود. این مسئله زمانی اتفاق می‌افتد که برخی از افراد فکر می‌کنند پس از انجام کامپوزیت دندان، دندان‌هایشان دیگر نیازی به مراقبت ندارند و به همین خاطر این مسئله منجر به پوسیدگی دندان‌ها می‌شود. در نظر داشته باشید هرگونه ذرات غذایی که بین کامپوزیت و دندان گیر کنند، میزان رشد باکتری‌ها در داخل دندان‌ها را افزایش داده و خطر پوسیدگی را بالا می‌برد. یک نکته دیگر که در نصب کامپوزیت دندان باید به آن توجه داشت، این است که اگر دندان‌ها به درستی تمیز و پالیش نشوند در طول زمان می‌توانند پوسیده و خراب شوند. در نتیجه انتخاب یک دندانپزشک ماهر از اهمیت بالایی برخوردار است.
فرق لمینت و کامپوزیت
لمینت و کامپوزیت دندان به عنوان دو روش متداول جهت بهبود ظاهر دندان‌ها، همواره تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند که در این قسمت آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
| ویژگی | لمینت | کامپوزیت |
| ماده اصلی | پوسته نازکی از پرسلن | ماده‌ای از مخلوط از پرسلن، رزین و پر کننده ها |
| ضخامت | بسیار نازک | نسبتا ضخیم تر |
| استحکام و مقاومت | بسیار بالا | مقاومت متوسط |
| رنگبندی | معمولا جهت اصلاح رنگ دندان‌ها استفاده می شود. | متنوع و قابل تطبیق با رنگ دندان‌ها |
| نیاز به تراشیدن دندان | بله (بیشتر از کامپوزیت) | بله |
| مدت زمان اجرا | نیاز به چندین جلسه ترمیم | معمولا در یک جلسه ترمیم انجام می شود. |
| عمر مفید | بالا (تا 10 سال یا بیشتر) | متغیر (معمولا حدود 5.7 سال) |
| قیمت | بالا | متوسط |
| قابلیت تعمیر و تعویض | دشوار | نسبتا ساده |
| نیاز به مراقبت و نگهداری | مراقبت دقیق و رعایت بهداشت مهم | مراقبت دقیق و رعایت بهداشت مهم |
قیمت کامپوزیت دندان
قیمت کامپوزیت دندان همانند سایر درمان‌های دندانپزشکی ممکن است متفاوت باشد. در حوزه دندانپزشکی مواد و خدمات مختلفی وجود دارند که قیمت کامپوزیت دندان را متفاوت می‌کنند. عموما مواد کامپوزیتی ارزانتر، کیفیت پایین‌تری دارند. در صورتی که مواد کامپوزیتی برندهای آلمانی، آمریکایی و ژاپنی با کیفیت بالاتری وارد بازار می‌شوند. اما در حال حاضر (دی ماه 1402) به صورت متوسط هزینه کامپوزیت دندان ممکن است مبلغی بین 1.500.000 تومان تا 3.500.000 تومان متغیر باشد. اما در نظر داشته باشید این قیمت‌ها بسته به برند مورد استفاده در کامپوزیت دندان متفاوت است.
بیشتر بدانید: چیزهایی که باید در مورد دندان مصنوعی بدانید!
کلام آخر
در این مقاله دانستیم که کامپوزیت دندان یک روش ترمیمی پرکاربرد در دندانپزشکی است که برای ترمیم دندان‌ها استفاده می‌شود. این ماده قابل انعطاف بوده و رنگبندی طبیعی دندان را تقلید می‌کند. علاوه بر آن کامپوزیت دندان دارای استحکام و مقاومت مناسبی است و با استفاده از مواد با کیفیت، می‌توان تا چندین سال از مزایای کامپوزیت دندان برخوردار بود. شما با مراجعه به یک کلینیک دندانپزشکی معتبر و با تجربه می‌توانید از خدمات ترمیم کامپوزیتی با کیفیت بالا برخوردار شوید.