به دلیل وجود انواع مختلفی از سردرد مانند سردرد عصبی هر کدام دلایل و درمان‌های خاصی دارند، شناخت دقیق علت انواع سردرد برای افرادی که با این عارضه روبه‌رو هستند، بسیار حیاتی است. در این مقاله، قصد داریم به بررسی علل و درمان‌های انواع مختلف سردرد بپردازیم تا افراد بتوانند با شناخت بهتری از عوامل مؤثر در بروز این عارضه، اقدامات مناسبی برای بهبود در کنترل و کاهش سردردهای خود را تجربه کنند.
آنچه در این مقاله می خوانیم
انواع سردرد
- سردرد تنشی
- سردرد خوشه‌ای
- سردرد میگرنی
- سردرد همی کرانیا
- سردرد برش یخ
- سردرد رعد و برق
- آلرژی یا سردرد سینوسی
- سردرد هورمونی (همچنین به عنوان میگرن قاعدگی شناخته می‌شود)
- سردرد کافئینی
- سردرد ناشی از فعالیت
- سردرد فشار خون بالا
- سردرد برگشتی
- سردرد پس از ضربه
- سردرد نخاعی
رایج‌ترین انواع سردردهای اولیه و علت انواع سردرد کدامند؟
سردردهای اولیه زمانی اتفاق می‌افتند که درد در سر شما باشد. به عبارت دیگر، در این مدل سردردها سردرد شما توسط چیزی که بدن شما با آن دست و پنجه نرم می‌کند، مانند بیماری یا آلرژی، ایجاد نمی‌شود. این سردردها دو مدل دارند:
- اپیزودیک
- مزمن
سردردهای اپیزودیک ممکن است گاهی اوقات اتفاق بیفتند اما بیش از ۱۵ روز در یک ماه ممکن نیست رخ دهد. این سردردها می‌توانند از نیم ساعت تا چند ساعت دوام بیاورند. سردردهای مزمن پایدارتر هستند. آن‌ها بیش از ۱۵ روز در ماه رخ می‌دهند. در این موارد، استفاده از یک روش درمان موثر اهمیت زیادی دارد.
سردرد تنشی
اگر سردرد تنشی دارید، ممکن است یک احساس کسل کننده و دردناک در سرتاسر سر خود احساس کنید. حساسیت در اطراف گردن، پیشانی، پوست سر یا عضلات شانه نیز ممکن است رخ دهد. هر کسی ممکن است دچار سردرد تنشی شود. استرس اغلب این نوع سردردها را تحریک می‌کند.
سردرد خوشه‌ای
سردردهای خوشه‌ای ممکن است همراه با درد شدید و سوزش ایجاد شوند. این سردردها در اطراف یا پشت یک چشم یا در یک طرف صورت در یک زمان رخ می‌دهند. علائم این سردرد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تورم
- قرمزی
- برافروختگی و تعریق در سمتی که تحت تأثیر سردرد قرار گرفته است
- احتقان بینی
- ریزش اشک چشم در همان سمت سردرد
این سردردها به صورت متوالی بروز می‌کنند. هر سردرد می‌تواند از ۱۵ دقیقه تا ۳ ساعت طول بکشد. در طول یک سردرد خوشه‌ای، افراد ممکن است سردرد را یک روز در میان تجربه کنند. پس از برطرف شدن یک سردرد، به زودی سردرد دیگری ایجاد می‌شود. پزشکان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث سردردهای خوشه‌ای می‌شود.
میگرن
میگرن یک اختلال سردرد است که باعث درد شدید در عمق سر شما می‌شود. دوره مواجه شدن با میگرن ممکن است بین ۴ تا ۷۲ ساعت بدون درمان طول بکشد و به طور قابل توجهی توانایی شما را برای انجام کارهای روزمره محدود می‌کند. در طول یک سردرد میگرنی، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- درد ضربان دار، معمولا در یک طرف سر
- حساسیت به نور
- حساسیت صدا
- تهوع و استفراغ
علت این نوع سردرد می‌تواند علت ژنتیکی یا سایر بیماری‌های سیستم عصبی باشد. اختلال خواب، کم آبی بدن، حذف وعده‌های غذایی، مصرف برخی از غذاها، نوسانات هورمونی و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی محرک‌های رایج میگرن هستند.
سردرد همی کرانیا
سردرد همی کرانیا یک سردرد متوسط در یک طرف سر است که حداقل 3 ماه به طور مداوم ادامه دارد. ممکن است این سردرد را چند بار در روز با شدت زیاد حس کنید. سردرد همی کرانیا در بزرگسالان جوان بیشتر شایع است. این نوع سردرد ممکن است با موارد زیر نیز همراه باشد:
- ریزش اشک یا قرمزی چشم
- احتقان بینی یا آبریزش بینی
- افتادگی پلک
- عرق کردن پیشانی
- میوز یا کوچک شدن بیش از حد مردمک چشم
- بی‌قراری
سردرد برش یخ
سردردهای چاقویی اولیه یا سردرد برش یخ با دردهای خنجری کوتاه و شدید در سر شما مشخص می‌شود که تنها چند ثانیه طول می‌کشد. این سردردها ممکن است چند بار در روز بروز کنند و بدون هشدار ظاهر شوند. سردرد برش یخ می‌تواند شبیه یک ضربه یا چندین ضربه متوالی باشد. سردردهای یخ چینی معمولا به قسمت‌های مختلف سر شما منتقل می‌شوند. اگر سردردهای برش یخ دارید که همیشه در یک نقطه از سر اتفاق می‌افتد، ممکن است نشانه یک بیماری زمینه‌ای باشد.
سردرد رعد و برق
سردرد رعد و برق سردرد شدیدی است که به سرعت ایجاد می‌شود و در کمتر از یک دقیقه به اوج خود می‌رسد. ممکن است خوش خیم باشد، اما همچنین می‌تواند نشانه یک بیماری جدی باشد که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. در برخی موارد، سردرد رعد و برق می‌تواند نشان دهنده موارد زیر باشد:
- پارگی یا انسداد عروق خونی
- سکته
- آسیب مغزی
- سندرم انقباض عروق مغزی برگشت‌پذیر (RCVS)
- واسکولیت (التهاب عروق خونی)
- آپوپلکسی هیپوفیز (خونریزی به داخل یا از دست دادن خون از یک عضو)
اولین باری که این نوع سردرد را تجربه کردید، فورا به پزشک مراجعه کنید.
شایع‌ترین انواع سردردهای ثانویه کدامند؟
سردرد ثانویه نشانه بیماری دیگری است که در بدن شما در حال وقوع است. اگر محرک سردرد ثانویه شما ادامه داشته باشد، سردرد شما می‌تواند مزمن شود. درمان علت اولیه (بیماری که موجب بوجود آمدن سردرد شده است) به طور کلی باعث تسکین سردرد می‌شود.
آلرژی یا سردرد سینوسی
سردرد گاهی اوقات در نتیجه یک واکنش آلرژیک رخ می‌دهد. درد ناشی از این سردردها اغلب در ناحیه سینوسی و جلوی سر شما متمرکز است. گاهی اوقات میگرن به اشتباه به عنوان سردرد سینوسی تشخیص داده می‌شود. افراد مبتلا به آلرژی مزمن فصلی یا سینوزیت مستعد ابتلا به این سردردها هستند.
سردرد هورمونی
افرادی که قاعدگی دارند ممکن است سردردهایی را تجربه کنند که با نوسانات هورمونی مرتبط است. قاعدگی، استفاده از قرص‌های ضد بارداری و بارداری همگی بر سطح استروژن تأثیر می‌گذارند که می‌تواند باعث این نوع سردرد شود. سردردهای مرتبط با چرخه قاعدگی به عنوان میگرن قاعدگی نیز شناخته می‌شوند. این سردرد می‌تواند بین ۳ روز قبل از پریود تا روز سوم پریود و در زمان تخمک‌گذاری رخ دهد.
سردرد کافئینی
کافئین بر جریان خون مغز شما تأثیر می‌گذارد. مصرف بیش از حد آن می‌تواند باعث سردرد شما شود، همانطور که اصلا مصرف نکردن کافئین می‌تواند باعث سردرد شود. افرادی که به طور مکرر سردردهای میگرنی دارند به دلیل مصرف کافئین در معرض خطر شروع سردرد هستند. زمانی که عادت دارید هر روز مغز خود را در معرض مقدار مشخصی کافئین قرار دهید، اگر کافئین مصرف نکنید، ممکن است دچار سردرد شوید. این می‌تواند به این دلیل باشد که کافئین ترکیب شیمیایی مغز شما را تغییر می‌دهد و ترک آن می‌تواند باعث سردرد شود.
سردرد ناشی از فشار
سردردهای ناشی از فعالیت به سرعت پس از دوره‌های فعالیت بدنی شدید ایجاد می‌شوند. وزنه برداری، دویدن و مقاربت جنسی همگی محرک‌های رایج سردرد ناشی از فعالیت هستند. تصور می‌شود که این فعالیت‌ها باعث افزایش جریان خون در جمجمه می‌شود که منجر به سردرد ضربان‌دار در دو طرف سر شما می‌شود. سردرد ناشی از فعالیت نباید خیلی طول بکشد. این نوع سردرد معمولا در عرض چند دقیقه یا چند ساعت برطرف می‌شود.
سردرد فشار خون بالا
فشار خون بالا می‌تواند باعث سردرد شود. این نوع سردرد علامت اورژانسی است. زمانی که فشار خون به طور خطرناکی (بیش از 180/120) بالا می‌رود، در برخی افراد رخ می‌دهد. در بیشتر موارد، فشار خون بالا باعث سردرد نمی‌شود. سردرد فشار خون معمولا در هر دو طرف سر شما اتفاق می‌افتد و معمولا با هر فعالیتی بدتر می‌شود.
سردرد مصرف بیش از حد دارو
سردردهای ناشی از مصرف بیش از حد دارو، که به عنوان سردردهای برگشتی نیز شناخته می‌شوند، می‌توانند مانند سردردهای کسل کننده و تنشی باشند. اگر به طور مکرر از مسکن‌های بدون نسخه (OTC) استفاده می‌کنید، ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به این نوع سردرد باشید. استفاده بیش از حد از این داروها به جای کاهش سردرد منجر به سردرد بیشتر می‌شود. این سردردها در هر زمانی که داروهای OTC بیش از ۱۵ روز در ماه استفاده می‌شوند، بیشتر اتفاق می‌افتند. این داروهای OTC عبارتند از:
- استامینوفن
- ایبوپروفن
- آسپرین
- ناپروکسن
سردرد پس از ضربه
سردردهای پس از ضربه ممکن است پس از هر ضربه سر ایجاد شوند. این سردردها شبیه سردردهای تنشی یا دوره‌های میگرنی هستند. سردرد پس از ضربه معمولا ۶ تا ۱۲ ماه پس از آسیب دیدگی شما دوام می‌آورند. این نوع سردردها می‌توانند مزمن شوند.
سردرد ستون فقرات
سردرد نخاعی ناشی از فشار کم مایع مغزی نخاعی به دنبال سوراخ کمری است. به همین دلیل، به عنوان سردرد پس از سوراخ شدن دورال نیز شناخته می‌شود. ممکن است این سردرد را در برخی نقاط بدن خود احساس کنید. این نقاط عبارتند از:
- پیشانی
- بالای گردن
- پشت سر
این سردرد معمولا هنگامی که شما ایستاده هستید بدتر می‌شود و زمانی که دراز می‌کشید بهبود می‌یابد.
چگونه می‌توان سردرد خود را تشخیص داد؟
سردردها مانند سایر بیماری‌ها از طریق معاینه فیزیکی و سابقه پزشکی تشخیص داده می‌شوند. برای اینکه پزشک به راحتی نوع سردر شما را تشخیص دهد باید برخی اطلاعات سردرد خود را به همراه داشته باشید. اطلاعات مورد نیاز شما شامل:
- مدت زمان
- شدت
- محل
- محرک‌های احتمالی
از آنجایی که انواع مختلفی از سردرد وجود دارد، ممکن است از روش‌های بسیاری برای تشخیص نوع سردرد استفاده شود. پزشکان باید تعیین کنند که آیا سردرد اولیه یا ثانویه دارید تا درمان موثر را توصیه کنند. پزشک مراقبت‌های اولیه ممکن است شما را به یک متخصص مانند متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهد. برای تعیین علت اصلی برخی از انواع سردرد، می‌توانید به آزمایش‌های تشخیصی نیاز داشته باشید. این تست‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ام آر آی یا سی تی اسکن
- سوراخ کمری
- آزمایش خون
درمان سردرد
انواع مختلف سردرد به طور متفاوتی مدیریت می‌شوند. درمان‌ها می‌تواند از تنظیم رژیم غذایی گرفته تا روش‌هایی که توسط یک متخصص پزشکی انجام می‌شود، باشد. انواع مختلف سردرد به درمان‌های یکسانی پاسخ نمی‌دهند و باید درمان مختص به آن را انجام دهید. اگر سردردهایی را تجربه می‌کنید که نمی‌توانید به تنهایی آن را درمان کنید، با یک پزشک در مورد یک روش درمانی موثر صحبت کنید. در ادامه بهترین درمان برای هر سردرد را بررسی خواهیم کرد.
سردرد تنشی
یک مسکن OTC ممکن است تمام آن چیزی باشد که برای تسکین علائم سردرد شما لازم است. مسکن‌های OTC عبارتند از:
سردرد خوشه‌ای
- اکسیژن درمانی
- سوماتریپتان
- بی‌حس کننده موضعی (لیدوکائین)
میگرن
اگر مسکن‌های OTC درد میگرن را در طول حمله کاهش ندهند، پزشک ممکن است تریپتان‌ها را تجویز کند. تریپتان‌ها التهاب را کاهش می‌دهند و جریان خون را در مغز شما تغییر می‌دهند. این داروها به شکل اسپری بینی، قرص‌ها و تزریق هستند.
سردرد همی کرانیا
دوز کم ایندومتاسین (دارویی از خانواده داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی) سه بار در روز منبع قابل اعتماد همراه با وعده‌های غذایی معمولا علائم را در عرض ۲۴ ساعت تسکین می‌دهد.
سردرد برش یخ
به دلیل اینکه زمان رخ دادن سردرد برش یخ بسیار کوتاه است و به صورت لحظه‌ای رخ می‌دهد درمان خاصی نمی‌توانید برای آن انجام دهید.
سردرد رعد و برق
اگر سردرد رعد و برق شما ناشی از بیماری دیگری است، باید بیماری زمینه‌ای را درمان کنید. درمان سردردهای رعد و برق عبارتند از:
- NSAIDها، مانند ایندومتاسین
- مسدود کننده‌های کانال کلسیم
- مسدود کننده‌های بتا
- توپیرامات
- لیتیوم
- تریپتان‌ها
آلرژی یا سردرد سینوسی
سردردهای سینوسی با رقیق شدن مخاطی که ایجاد می‌شود و باعث فشار سینوسی می‌شود، درمان می‌شود. گزینه‌های درمانی برای سردرد سینوسی عبارتند از:
سردرد هورمونی
مسکن‌های OTC مانند ناپروکسن یا داروهای تجویزی مانند فرواتریپتان می‌توانند برای سردرد هورمونی مؤثر باشند. تکنیک‌های آرام‌سازی و مدیریت استرس، ورزش منظم مانند یوگا، داشتن یک رژیم غذایی اصلاح شده، هورمون درمانی درمان‌های جایگزین هستند که ممکن است در کاهش سردرد هورمونی نقش داشته باشند.
سردرد کافئینی
نگه داشتن مصرف کافئین در یک سطح معقول و ثابت (یا ترک کامل آن) می‌تواند از بروز این سردردها جلوگیری کند.
سردرد ناشی از فشار
مسکن‌های OTC، مانند آسپرین یا ایبوپروفن (Advil)، معمولا علائم سردرد ناشی از فشار را کاهش می‌دهند. اگر اغلب دچار سردردهای ناشی از فعالیت شدید می‌شوید، با پزشک مشورت کنید. در برخی موارد، سردرد ناشی از فعالیت ممکن است نشان دهنده یک بیماری زمینه‌ای جدی باشد.
سردرد فشار خون بالا
این نوع سردردها معمولا با تنظیم نگه داشتن فشار خون زود از بین می‌روند. تا زمانی که کنترل فشار خون بالا ادامه داشته باشد نباید با این نوع سردرد مواجه شوید.
سردرد مصرف بیش از حد دارو
تنها راه درمان سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو این است که خود را از داروهایی که برای کنترل درد مصرف می‌کرده‌اید کنار بگذارید. اگرچه ممکن است درد در ابتدا بدتر شود، اما این دردها باید در عرض چند روز کاملا فروکش کنند.
سردرد پس از ضربه
پزشکان اغلب داروهای زیر را برای کنترل این سردردها تجویز می‌کنند:
سردرد ستون فقرات
درمان اولیه برای سردردهای نخاعی معمولا شامل مسکن‌ها و آبرسانی است. علائم معمولا پس از یک یا دو هفته خود به خود از بین می‌روند.
سخن پایانی
در این مطلب از به بررسی علت انواع سردرد و راه های درمان آن پرداختیم. شما کدام یک از سردردهای بالا را تا به حال تجربه کرده‌اید و چه درمانی برای از بین بردن آن استفاده کردید؟ شما می‌توانید نظرات و سوالات خود را در خصوص علت انواع سردرد و راه های درمان آن در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.