سرطان ریه چیست؟ آیا می‌توان با وجود سرطان ریه عمر طبیعی داشت؟ علائم هشدار دهنده سرطان ریه چیست؟ طبق آمارهای بدست آمده، سرطان ریه یکی از عاملین مرگ و میر جهانی است. این عارضه زمانی که سلول‌های ریه از چرخه طبیعی رشد خارج و به شکل غیرنرمال تکثیر می‌شوند به وجود می‌آید. معمولا در مراحل ابتدایی سرطان ریه، علامت خاصی وجود ندارد و گاها افراد به طور اتفاقی متوجه این موضوع می‌شوند. هرچه درمان سرطان زودتر آغاز شود، تأثیر بیشتری خواهد داشت. در این مقاله به توضیح انواع روش‌های درمانی، علت‌های بروز و علائم مهم سرطان ریه می‌پردازیم؛ پس تا انتها همراه ما باشید.
آنچه در این مقاله می خوانیم
سرطان ریه چیست؟
دومین سرطان شایع بین زنان و مردان که بسیار کشنده است، سرطان ریه می‌باشد و به دو نوع بدخیم و خوش‌خیم تقسیم میشود. این عارضه باعث رشد بیش از حد سلول‌های ریه و کاهش ظریفت تنفسی فرد خواهد شد. زمانی که در چرخه رشد سلول‌ها اختلال ایجاد شود، باعث رشد و تکثیر بیش از حد و غیرطبیعی سلول‌ها میشود؛ در نهایت، سرطان بروز می‌کند.
تشخیص سریع سرطان ریه باعث درمان موثر آن میشود؛ البته در مراحل ابتدایی نمی‌توان این عارضه را شناسایی کرد زیرا، علائم مشخصی ندارد. افرادی که سیگار می‌کشند یا در معرض دود سیگار قرار می‌گیرند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان ریه هستند.
علائم مهم سرطان ریه کدام‌اند؟
شناسایی علائم سرطان ریه وابسته به سلول‌های درگیر و میزان انتشار آن است. معمولا در مراحل اولیه سرطان، علائمی وجود ندارد و با پیشرفته شدن سرطان ریه، علائم آن بروز پیدا می‌کند. تقریبا علائم این عارضه در افراد مختلف، متفاوت است. در ادامه مهم‌ترین علائم این عارضه را توضیح می‌دهیم:
علائم عمومی و اولیه سرطان ریه
سرطان ریه اکثرا در مراحل ابتدایی علائمی ندارد و افراد با وجود دلایل دیگر یا به طور تصادفی با سی‌تی اسکن و رادیوگرافی قفسه سینه، توده‌های کوچکی که در ریه وجود دارد را می‌بینند. زمانی که این توده رشد کند، به بافت‌های اطراف گسترش می‌یابد و باعث اختلال در تنفس فرد میشود. در این زمان علائمی بروز می‌کند که شامل:
- تنگی نفس، سرفه‌های مداوم
- تشدید سرفه‌های مزمن قبلی
- درد قفسه سینه
- خس‌خس سینه
- خلط خونی
درصورت تأثیر گذاشتن تومورهای بالای ریه بر اعصاب صورت، علائمی مثل افتادگی یک طرفه پلک، عدم تعریق در یک سمت صورت، فلج تارهای صوتی که صدای خشن ایجاد می‌کند، درد شانه‌ها، کوچک شدن مردمک‌ها به وجود می‌آید. درصورت گسترش یافتن سرطان به مری، اختلالات بلع نیز رخ میدهد.
گاهی در راه‌های هوایی انسداد گسترده‌ای رخ میدهد که باعث بروز آبسه، پونومونیا، عفونت‌های مکرر تنفسی و برونشیت مزمن میشود. از دیگر علائم این عارضه تورم گردن، قفسه سینه، بازوها، صورت و شانه‌ها است که علت آن، وارد شدن فشار بر رگ‌های خونی بزرگ بر اثر تومور‌ها می‌باشد.
اطلاعات بیشتر را در این مقاله بخوانید: علائم سرطان ریه را بشناسیم
علائم سرطان ریه پیشرفته
زمانی که سرطان ریه در بیشتر نواحی بدن متاستاز می‌کند، علائم شدیدتری بروز می‌کند. درصورت گسترش یافتن سرطان به استخوان‌ها، دردهای غیرقابل تحمل در استخوان‌های پشت، لگن یا دنده‌ها ایجاد میشود. اگر این عارضه به ستون فقرات یا مغز نفوذ کند، علائم عصبی مانند تاری دید، سرگیجه، سردرد، تشنج بروز پیدا می‌کند. از طرفی، ضعف یا بی‌حسی قسمت‌هایی از بدن که نشانه علائم سکته قلبی است نمایان میشود. باتوجه به گسترش سرطان به غده‌های لنفی، باعث بروز توده در نواحی مانند گردن و ترقوه میشود. همچنین، آسیب دیدن کبد بر اثر گسترش سرطان ریه، باعث زردی چشم و پوست میشود.
علائم سرطان ریه بدخیم
سلول‌های سرطانی و بدخیم به دلیل تکثیر و رشد زیاد در نواحی مختلفی از بدن متاستاز می‌کنند. از جمله علائم مهم سرطان ریه بدخیم شامل:
- سرفه‌ای که تمام نمی‌شود
- سرفه‌های خونی
- بلع سخت
- تنگی نفس شدید
- کاهش وزن شدید
علت‌های مهم سرطان ریه چیست؟
سرطان ریه یکی از اصلی‌ترین علت‌های مرگ و میر در زنان و مردان است که درمان قطعی ندارد. این عارضه با کاهش ظرفیت تنفسی افراد، باعث بروز اختلال در عملکرد طبیعی بدن میشود. در بروز این بیماری عوامل بسیار زیادی دخیل هستند که هر کدام علائم و درمان مخصوص به خود را می‌طلبد. در ادامه برخی از مهم‌ترین علت‌های ابتلا به سرطان ریه را بررسی می‌کنیم:
سیگار کشیدن
طبق تحقیقات انجام شده، ریسک ابتلا به سرطان ریه با تعداد سیگارهایی که فرد می‌کشد افزایش می‌یابد. به طور کلی، اکثر افراد سیگاری به سرطان ریه مبتلا می‌شوند. یکی از بزرگترین خطرها در افراد سیگاری، ابتلا به عفونت یا سرطان ریه است. هر زمانی که سیگار کشیدن را کنار بگذارند، احتمال ابتلا به سرطان ریه به میزان بسیار زیادی کاهش می‌یابد.
پس از مصرف سیگار، به سرعت مواد سرطان زا وارد ریه‌ها می‌شوند تا تغییرات بافتی را ایجاد کنند. در ابتدا بدن تغییرات و آسیب‌های ایجاد شده را بهبود میدهد ولی، با استفاده مکرر سیگار این سلول‌ها از بین می‌روند و سرطان به وجود می‌آید. گاهی حتی افرادی که سیگار نمی‌کشند به دلیل قرار گرفتن در معرض دود آن، به سرطان ریه دچار می‌شوند.
آلودگی هوا
آلودگی‌های هوا که براثر وسایل نقلیه، صنایع و نیروگاه ایجاد میشود، افراد را در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه قرار میدهد. علت آن وجود رادیکال‌های آزادی است که در هوا وجود دارد و باعث بروز سرطان می‌شوند. این رادیکال‌ها با آسیب به ساختارهای سلولی و ترکیب با ان‌ها، ایجاد خطر می‌کنند.
سابقه خانوادگی
درصورت بروز سرطان ریه در افراد خانواده مانند پدر، مادر و خواهر یا برادر، احتمال بروز این عارضه در افراد دیگر بیشتر میشود. دلیل آن ناشناخته بودن علت دقیق بروز سرطان ریه است. درواقع این‌ها ریسک فاکتورهایی هستند که احتمال بروز سرطان ریه را افزایش می‌دهند. اما یکی از علل اصلی سرطان، تغییرات ژنی است که در خانواده این تغییرات ژنی به ارث می‌رسند. درصورت داشتن سابقه خانوادگی سرطان ریه، حتما نسبت به مراقبت‌ها و پیشگیری‌های لازم آن دقت کنید.
افزایش سن
سرطان ریه با افزایش سن احتمال وقوع بیشتری دارد؛ درواقع این بیماری بیشتر در افراد سالمند رخ میدهد. تقریبا ۷۰ درصد از افراد مبتلا به سرطان ریه، دارای سن بیشتر از ۶۵ سال است.
بیماریهای ریوی
بعضی از بیماریهای ریوی مانند انسداد مزمن ریوی، خطر ابتلا به سرطان ریه را ۴ تا ۶ برابر بیشتر می‌کند. درصورت بروز فیبروز ریوی، این احتمال ۷ برابر بیشتر میشود.
قرار گرفتن در معرض مواد سرطان‌زا
قرار گیری در معرض موادی مانند آرسنیک، نیکل، کروم و سایر مواد نفتی، ریسک ابتلا به سرطان ریه افزایش میدهد. مزوتلیوما یکی از انواع سرطان بر اثر تماس با آزبست است.
انواع سرطان ریه کدام است؟
شروع سرطان ریه در اکثر موارد از ریه است ولی، در برخی موارد به دلیل انتشار سرطان از نواحی مجاور ریه، این عارضه به وجود می‌آید. هنگامی که سلول‌های ریه دارای رشد و تقسیم غیرقابل کنترل باشند و از چرخه طبیعی خود خارج شود، سرطان آغاز میشود. به طور کلی دو نوع مهم سرطان ریه وجود دارد که دارای روش‌های درمانی متفاوتی هستند و شامل سرطان ریه سلول‌های بزرگ(NSCLC ) و سلول‌های کوچکSCLC) ) میشود. در ادامه به توضیح این دو نوع سرطان می‌پردازیم.
سرطان سلول‌های بزرگ
حدود ۸۰ درصد سرطان‌های ریه در این گروه قرار می‌گیرند و دارای زیرگروه‌هایی مثل کارسینوم سلول‌های سنگفرشی، سرطان سلول‌های بزرگ و آدنوکارسیوم میشود.
- آدنوکارسینوما از سلول‌هایی که وظیفه ترشح مخاط را به عهده دارند شروع میشود. معمولا این نوع از سرطان در افرادی که سیگاری بوده‌اند یا سیگار می‌کشند بیشتر وجود دارد. البته جزو سرطان‌های شایع در افراد غیرسیگاری نیز محسوب میشود. معمولا در خانوم‌ها بیشتر از آقایان است؛ از طرفی در جوانان نسبت به دیگر نوع‌های سرطان بیشتر بروز می‌کند. معمولا این سرطان در بخش‌های خارجی ریه وجود دارد.
- نوع بعدی سرطان سلول‌های سنگفرشی است که در مجاری تنفسی ریه وجود دارد. این نوع از سرطان نیز با سیگار کشیدن نیز در ارتباط است و تمایل به پیشروی به سمت ناحیه مرکزی ریه‌ها و نزدیک نایژه‌ها را دارد.
- نوع سوم سلول‌های سرطانی، مربوط به کارسینوم سلول‌های بزرگ است که توانایی ظاهر شدن در قسمتی از ریه را دارند. یکی از ویژگی‌های مهم کارسینوم سلول بزرگ، توانایی گسترش و رشد سریع آن به تمامی قسمت‌های ریه است. این موضوع باعث درمان دشوار آن میشود. یکی از نوع‌های سرطان سلول‌های بزرگ، مربوط به غدد درون‌ریز و عصب‌ها است. شباهت زیادی بین این نوع از سرطان و سرطان سلول‌های کوچک وجود دارد.
سرطان سلول‌های کوچک
سرطان سلول‌های کوچک نسبت به سلول‌های بزرگ درصد کمتری را به خود اختصاص می‌دهند. سرعت رشد و گسترش این عارضه نسبت یه سلول‌های بزرگ بسیار بیشتر است. معمولا سرطان سلول‌های کوچک به درمان‌های شیمی‌درمانی و پرتودرمانی به خوبی پاسخ می‌دهند ولی متاسفانه پس از مدتی بازمی‌گردد.
بیشتر بدانید: کمبود کدام ویتامین باعث افزایش احتمال سرطان میشود؟
روش‌های درمانی سرطان ریه چیست؟
سرطان ریه به دلیل‌های مختلفی بروز می‌کند، برای هر علتی باید درمان متناسب با آن انتخاب شود. برای بهبود این عارضه باید از ترکیبی از روش‌های درمانی مانند پرتودرمانی، شیمی‌درمانی، جراحی و… کمک گرفت. در ادامه برخی از مهم‌ترین روش‌های درمان سرطان ریه را توضیح خواهیم داد.
عمل جراحی
اولین گزینه درمانی هنگام بروز سرطان ریه، جراحی است؛ از این روش جهت از بین بردن سلول‌ها و بافت‌های سرطانی ریه کمک می‌گیرند. در این روش با برداشتن لوب بزرگی از ریه، جراحی سرطان ریه انجام میشود. گاهی درصورت شدید بودن عارضه ممکن است کل ریه فرد برداشته شود؛ افراد بدون ریه نیز احتمال زنده ماندن دارند. البته انجام این کار طبق یکسری عوامل و شرایط انجام می‌گیرد.
شیمی درمانی
انجام شیمی درمانی در برطرف کردن یا کاهش سلول‌های سرطانی نقش دارد. زمانی که سرعت رشد سلول‌ها بیشتر شود، با استفاده از داروهای شیمی‌درمانی، باعث کاهش سرعت رشد این سلول‌ها خواهد شد. بکارگیری این روش درمانی در افرادی که سرطان به قسمت‌های مختلف بدن متاستاز کرده است بسیار موثر می‌باشد. شیمی درمانی به دلیل قدرتمند بودن باعث بروز عوارضی مانند کاهش وزن، تهوع و… میشود. معمولا این روش حدود ۴ تا ۶ دوره به میزان ۳ تا ۶ ماه زمان می‌برد.
ایمنوتراپی
در روش ایمنوتراپی با استفاده از سیستم ایمنی فرد، با سرطان مبارزه می‌کنند. درواقع این سیستم احتمال دارد به یاخته‌های سرطانی حمله نکنند چون، ممکن است مواد پروتئینی را تولید کنند که باعث نابودی سلول‌های ایمنی بدن شوند. با انجام ایمنوتراپی، بر علیه سلول‌های سرطانی مبارزه انجام میشود.
رادیوتراپی
برای از بین بردن سلول‌های سرطانی، می‌توان از پرتوهای پرانرژی در رادیوتراپی و پرتودرمانی کمک گرفت. معمولا قبل از جراحی پزشک با این روش، توده سرطانی را کوچک می‌کند. انجام رادیوتراپی برای افرادی که توده‌های سرطانی‌شان در یک نقطه قرار دارد و منتشر نشده است کاربرد دارد. معمولا قبل و بعد از جراحی، با ترکیب کردن شیمی‌درمانی و رادیوتراپی می‌توان، تا حد زیادی در موفقیت جراحی تأثیر گذاشت.
پیوند ریه
یکی از روش‌های درمانی سرطان ریه، پیوند ریه است؛ این روش جهت جایگزینی یک ریه سالم با ریه نارسا و آسیب دیده انجام میشود. برای این کار باید فرد اهدا کننده فوت کرده باشد تا از ریه آن استفاده کنند. از این روش زمانی استفاده می‌کنند که سایر درمان‌های انتخابی پاسخگو نبوده است.
جمع‌بندی در مورد سرطان ریه
چنانچه در این مقاله از شرح دادیم، سرطان ریه یکی از انواع بیماریهای کشنده جهان است که معمولا افراد بالای ۶۵ سال به آن مبتلا می‌شوند. سرطان ریه در مراحل اولیه دارای علائم مشخصی نیست و با پیشرفته شدن بیماری آشکار میشود. این علائم شامل مواردی همچون خس‌خس سینه، خلط خونی، درد قفسه سینه، تنگی نفس و… است. شناسایی زود هنگام این علائم باعث درمان موثرتر خواهد شد.
در بروز این عارضه عوامل مختلفی مانند سیگار کشیدن، آلودگی‌هوا، بیماریهای ریوی، ژنتیک و غیره نقش بسزایی دارند. برای درمان سرطان ریه باتوجه به علت به وجود آورنده، وضعیت جسمانی و میزان پیشرفت بیماری، راهکار مناسب اتخاذ میشود. درصورتی که مشکوک به سرطان ریه شده‌اید، حتما هرچه زودتر به مراکز درمانی معتبر مراجعه کنید.