کلیه‌ها یکی از فعال‌ترین و حیاتی‌ترین اندام‌های بدن به شمار می‌آیند و مسئولیت دفع مواد زائد و تنظیم تعادل مایعات و مواد معدنی در بدن را بر عهده دارند. بااین‌حال، به دلیل عوامل مختلف، ممکن است مشکلاتی در کلیه‌ها به وجود آید که یکی از متداول‌ترین آن‌ها سنگ کلیه است. سنگ کلیه که معمولا به‌صورت سنگ‌ریزه یا کریستال شناخته می‌شود، از تجمع مواد معدنی و یا سایر مواد در ادرار ایجاد می‌شود. برای درمان سنگ‌های کوچک، عمدتا نیازی به چیزی غیر از افزایش مصرف آب، مصرف مکمل کلیه و مصرف داروی تسکین‌دهنده درد نیست. اما برای سنگ‌های بزرگ‌تر، ممکن است درمان پزشکی ضروری باشد که شامل داروهای دفعی یا حتی جراحی می‌شود.
برای اطلاعات بیشتر در مورد روش‌های درمانی دارویی و انواع قرص دفع سنگ کلیه، با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.
آنچه در این مقاله می خوانیم
سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه یکی از مشکلات شایع در دستگاه ادراری است که از تجمع رسوبات ناشی شده و اغلب به دلیل افزایش غلظت املاح و نمک در ادرار ایجاد می‌شود. این سنگ‌ها ممکن است در هر بخشی از دستگاه ادراری از جمله کلیه، مثانه و غیره شکل بگیرند. درد ناشی از حرکت سنگ‌های کلیه معمولا شدید و متناوب است، اما اگر به‌موقع تشخیص داده شوند، به طور معمول به بدن آسیب نمی‌زنند.
تا زمانی که سنگ کلیه در جای خود ثابت باشد، علائم خاصی مشاهده نمی‌شود. اما وقتی که سنگ جابه‌جا می‌شود و به سمت مجرای ادراری حرکت می‌کند، ممکن است علائمی از جمله درد شدید در پهلو و پشت، سوزش در حین ادرار، تغییر رنگ ادرار (مانند صورتی، قرمز یا قهوه‌ای)، تهوع، استفراغ، افزایش تعداد نوبت‌های دفع ادرار و در صورت وجود عفونت، تب و لرز ظاهر شود.
بیماری سنگ کلیه یکی از مسائلی است که بسیاری از افراد را متاثر می‌کند؛ بنابراین، تحقیقات در جهت یافتن بهترین قرص دفع سنگ کلیه و سایر روش‌های جدید و کارآمد درمانی برای آن همچنان ادامه دارد. همچنین، در طب سنتی نیز متدهای مختلفی برای درمان سنگ کلیه پیشنهاد می‌شود و پزشک معالج بر اساس شدت بیماری و اندازه سنگ، روش مناسب درمانی را تعیین خواهد کرد.
بهترین داروها برای دفع سنگ کلیه
درمان سنگ کلیه بستگی به علائم بیمار و نوع سنگ دارد. در حقیقت، چهار نوع اصلی سنگ کلیه شناخته شده است و هر کدام با عوامل و علائم خاص خود. این سنگ‌ها شامل سنگ‌های کلسیمی (از جمله اگزالات کلسیم و فسفات کلسیم)، سنگ‌های اسید اوریکی، سنگ‌های استروویت (Struvite stones) و سنگ‌های سیستین می‌شوند. حال به معرفی برخی از رایج‌ترین قرص دفع سنگ کلیه می‌پردازیم.
این داروها برای کنترل درد در زمان عبور سنگ از مجرای ادرار استفاده می‌شوند. اغلب از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن، یا استامینوفن برای مدیریت درد استفاده می‌شود که در اکثر موارد کافی است. در حالت‌های نادر، ممکن است در شرایط اورژانسی از اپیوئیدها مانند مورفین یا کتورولاک استفاده شود.
- آلفا – بلوکرها و مسدودکننده‌های کانال کلسیم
داروهایی مانند آلفا – بلوکرها و مسدودکننده‌های کانال کلسیم، با شل کردن عضلات صاف، معمولا برای کاهش فشارخون یا پیشگیری از درد قلبی تجویز می‌شوند. از این داروها می‌توان برای کمک به عبور راحت‌تر سنگ کلیه از مجرای ادرار نیز استفاده کرد، زیرا با گشاد کردن حالب (لوله باریکی که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه می‌برد)، فرآیند دفع سنگ کلیه را تسهیل می‌دهند.
درصورتی‌که پزشکان تصمیم به تجویز قرص دفع سنگ کلیه داشته باشند، معمولا به داروی آلفا – بلوکر به نام تامسولوسین (Tamsulosin) روی می‌آورند که اصلی‌ترین کاربرد آن درمان هیپرپلازی پروستات (انسداد یا بزرگ‌شدن پروستات) است. لازم به ذکر است که سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) هنوز مصرف هیچ‌کدام از این داروها را به‌عنوان درمان دفع سنگ کلیه تأیید نکرده است.
- داروهای قلیایی‌کننده ادرار
احتمالا درباره داروهای حل‌کننده سنگ کلیه خوانده یا شنیده‌اید. اما واقعیت این است که چنین دارویی تنها برای حل‌کردن سنگ‌هایی که از اسید اوریک تشکیل شده‌اند، مؤثر است. هنگامی که سطح اسید به حد بسیار بالا می‌رسد، اسید اوریک قابل‌حل نخواهد بود؛ بنابراین، قلیایی‌کننده‌ها همراه با مصرف زیاد آب می‌توانند به موفقیت ۷۰ تا ۸۰ درصد سنگ‌های اسید اوریکی را حل کنند. استفاده از قلیایی‌کننده‌ها مانند سیترات یا بی‌کربنات سدیم (به‌عنوان‌مثال، جوش‌شیرین)، به‌عنوان درمان اولیه برای کنترل سنگ‌های اسید اوریکی و جلوگیری از تشکیل آن‌ها توصیه می‌شود.
- داروی آلوپورینول
گاهی اوقات، پزشکان ممکن است به‌عنوان قرص دفع سنگ کلیه داروی آلوپورینول (Allopurinol) را تجویز کنند تا تولید اسید اوریک در بدن کاهش یابد و از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری شود. این دارو به‌ویژه برای افرادی که به نقرس مبتلا هستند یا رژیم غذایی آن‌ها حاوی مقدار زیادی پروتئین حیوانی است، مفید است.
هنگامی که به قرص دفع سنگ کلیه اشاره می‌شود، باید شلاتورها را نام برد. شلاتورها مولکول‌هایی هستند که به دیگر مواد موجود در بدن متصل می‌شوند تا بتوانند آن‌ها را از سیستم بدنی حذف کنند. به‌عنوان مثال، شلاتوری که به کلسیم متصل می‌شود، باعث دفع کلسیم از طریق ادرار می‌شود. این فرایند به بدن کمک می‌کند تا مواد اضافی یا مضر را از خود دفع کند و تعادل در سیستم بدنی حفظ شود. سیترات‌ها شلاتور کلسیم هستند و می‌توانند به طور مؤثری از تشکیل سنگ‌های کلسیمی جلوگیری کنند. پنی‌سیلامین (Penicillamine) هم یک شلاتور سیستین است که برای جلوگیری از ایجاد سنگ‌های سیستین استفاده می‌شود.
- انواع آنتی‌بیوتیک‌ها
سنگ‌های استروویت در نتیجه عفونت‌های باکتریایی تشکیل می‌شوند. آنتی‌بیوتیک‌ها که باکتری‌ها را کنترل می‌کنند و استوهیدروکسامیک اسید (Acetohydroxamic acid) که برای کاهش آمونیاک ادرار تجویز می‌شود، اولین روش درمانی برای این سنگ‌ها است. در نظر داشته باشید پس از درمان سنگ، ممکن است لازم باشد برای مدت طولانی از آنتی‌بیوتیک با دوز پایین استفاده کنید تا از بازگشت عفونت جلوگیری شود.
- دیورتیک‌های تیازیدی
دیورتیک‌ها با افزایش دفع آب و املاح توسط کلیه‌ها، به حفظ تعادل مایعات در بدن کمک می‌کنند. اگر کلیه‌های شما به تشکیل سنگ‌های کلسیمی تمایل دارند، علاوه بر نوشیدن حجم زیاد آب، می‌توانید از قرص دفع سنگ کلیه مانند دیورتیک‌های تیازیدی مانند هیدروکلروتیازید (Hydrochlorothiazide)، کلرتالیدون (Chlorthalidone) یا اینداپامید (Indapamide) برای پیشگیری از ایجاد سنگ استفاده کنید.
- قرص زول اوروسپت زولنگ رسپینا
این قرص حاوی ماده مؤثری است که در درمان عفونت مجاری ادراری و کاهش التهاب در این ناحیه تأثیر فوق‌العاده‌ای دارد. بنابراین، به منظور کاهش درد بیمار و ایجاد شرایطی برای دفع راحت‌تر سنگ‌های دردناک، پزشکان این دارو را تجویز می‌کنند. عوارض جانبی قرص زول اوروسپت، به‌عنوان قویترین قرص دفع سنگ کلیه، در افرادی که معده حساس دارند به‌ندرت ممکن است بعد از مصرف موجب مشکلات گوارشی مانند تهوع و استفراغ شود. در برخی موارد نیز امکان بروز آلرژی هم وجود دارد.
تداخل دارویی قرص شل‌کننده مجاری ادرار برای دفع سنگ کلیه با قرص زول اوروسپت نباید به‌صورت هم‌زمان با داروهایی مانند متیونین و ویتامین C مصرف شود، زیرا ممکن است موجب ایجاد ادرار اسیدی شود و اثرات آنتی‌بیوتیکی زول اوروسپت کاهش یابد.
لازم به ذکر است که مصرف قرص زول اوروسپت در دوران بارداری، شیردهی و برای افرادی که به لاکتوز و گلوکزلاکتوز حساسیت دارند، ممنوع است. همچنین، در افراد زیر ۱۲ سال باید بااحتیاط مصرف شود.
کپسول رواتینکس از قویترین انواع قرص دفع سنگ کلیه به شمار می‌رود که حاوی اسیدهای چربی است. این دارو به حل‌شدن، خردشدن و دفع سنگ‌های کلیه و مجاری ادراری کمک می‌کند. همان‌طور که در مورد بسیاری از داروها اتفاق می‌افتد، رواتینکس نیز ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. برخی از عوارض جانبی کپسول Rowatinex شامل احساس خستگی، ضعف عضلانی، درد معده، سرگیجه، اسهال و تهوع است. در صورت ادامه‌دار شدن یا تشدید این عوارض، حتما با پزشک مشورت کنید.
همچنین، باید به موارد منع مصرف کپسول رواتینکس توجه کنید. افرادی که درد شدید کلیه، کاهش ادرار و یا عفونت شدید دستگاه ادراری دارند، نباید از این دارو استفاده کنند. علاوه بر آن، مصرف رواتینکس در دوران بارداری، به‌ویژه در سه‌ماهه اول، ممنوع است؛ زیرا ممکن است برای جنین خطراتی به همراه داشته باشد.
در نهایت، باید به این نکته هم توجه کنید که مصرف رواتینکس هم‌زمان با داروهای خوراکی ضدانعقاد خون و داروهای متابولیسم در کبد ممنوع است.
سایر روش‌های درمانی دفع سنگ کلیه
علاوه بر انواع قرص دفع سنگ کلیه، روش‌های دیگری نیز برای درمان و دفع سنگ کلیه وجود دارد. این روش‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
در این روش، با ایجاد یک برش بزرگ در ناحیه شکم یا پشت، پزشک به کلیه دسترسی یافته و سنگ کلیه را به‌صورت مستقیم حذف می‌کند. این روش معمولا برای سنگ‌های بزرگ یا پیچیده به کار می‌رود.
در این روش، از یک لاپاراسکوپ کوچک برای واردکردن به داخل بدن استفاده می‌شود. پس از ورود به داخل بدن، سنگ کلیه با استفاده از ابزارهای کوچک مثل لیزر یا اُلتراسونیک شکسته و سپس از طریق همان لاپاراسکوپ خارج می‌شود. این روش کم تهاجمی و بازدهی بسیار بالایی نسبت به انواع قرص دفع سنگ کلیه دارد.
- دستگاه سنگ‌شکن کلیه
این دستگاه امواج صوتی با فشار بالا را به کلیه فرستاده و سنگ را خرد می‌کند، سپس سنگ‌های خردشده به‌صورت طبیعی از بدن خارج می‌شوند. این روش به‌عنوان روش غیرجراحی و بدون نیاز به برش معرفی می‌شود.
در این روش، از طریق مجاری ادراری یک اندوسکوپ وارد کلیه می‌شود و سنگ‌ها مستقیما از داخل کلیه شکسته و خارج می‌شوند. این روش نیاز به برش بدن ندارد و اغلب برای سنگ‌های کوچک یا متوسط استفاده می‌شود.
- نفرولیتوتومی از طریق پوست
در این روش، با ایجاد یک برش کوچک در پوست، یک لوله نازک به کلیه وارد شده و سنگ‌ها از طریق این لوله خارج می‌شوند. این روش کمتر تهاجمی است و زمان بازگشت به فعالیت روزمره برای بیماران سریع‌تر است.
برای انتخاب بهترین قرص دفع سنگ کلیه باید به چه عواملی توجه کرد؟
در انتخاب بهترین قرص دفع سنگ کلیه، لازم است به عوامل مختلفی توجه شود. زیرا هر نوع سنگ با دیگری تفاوت داشته و طبیعتا روش درمانی آن هم متفاوت خواهد بود. از مهم‌ترین نکاتی که باید در انتخاب دفع سنگ کلیه به آن توجه کرد می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
تنوع در ساختار سنگ‌های کلیه نیازمند روش‌های درمانی متفاوت است. برای هر نوع سنگ کلیه، قرص‌ها و داروهای متفاوتی توصیه می‌شود.
- اندازه سنگ کلیه
سنگ‌های بزرگ‌تر ممکن است نیاز به روش‌های درمانی چون جراحی یا دستگاه سنگ‌شکن کلیه داشته باشند، درحالی‌که اغلب سنگ‌های کوچک‌تر با قرص دفع سنگ کلیه قابل‌حل هستند.
- محل قرارگیری سنگ کلیه
سنگ کلیه ممکن است در قسمت‌های مختلف دستگاه ادراری، از جمله کلیه، لوله‌های ادراری، یا مثانه قرار گیرد؛ بنابراین محل قرارگیری سنگ تأثیر مستقیمی بر انتخاب روش درمانی دارد.
- سابقه پزشکی بیمار
شرایط پزشکی فرد مثل بیماری‌های مزمن، حساسیت‌ها، یا مصرف داروهای دیگر می‌تواند تاثیرگذار باشد؛ بنابراین، پزشک بر اساس سابقه پزشکی بیمار، بهترین قرص و روش درمانی را انتخاب می‌کند.
همواره مهم است که قبل از شروع هرگونه درمانی برای سنگ کلیه، با پزشک خود مشورت کنید. زیرا هر فردی شرایط و نیازهای مختلفی دارد و درمان باید به طور دقیق باتوجه‌به شرایط فردی انتخاب شود.
عوارض مصرف داروهای دفع سنگ کلیه
همان‌طور که می‌دانید انواع قرص دفع سنگ کلیه دارای عوارض جانبی خاصی است که در اینجا به معرفی رایج‌ترین آن‌ها می‌پردازیم:
- عوارض داروهای ضددرد
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی معمولا مشکلات گوارشی مانند درد شکم، حالت تهوع و حتی خونریزی گوارشی را ایجاد می‌کنند.
- عوارض آلفا – بلوکرها و مسدودکننده‌های کانال کلسیم
این دسته از قرص دفع سنگ کلیه عوارضی از جمله افت فشارخون را ایجاد می‌کنند؛ بنابراین برای بیمارانی که به فشارخون پایین (هیپوتانسیون) مبتلا هستند و افراد سالمند معمولا مناسب نیستند.
- عوارض داروی قلیایی‌کننده ادرار
عوارض جانبی این قرص دفع سنگ کلیه معمولا کمتر بوده و ممکن است مشکلات جزئی معده یا روده را ایجاد کند.
- عوارض آلوپورینول
داروی آلوپورینول عوارضی مانند بثورات پوستی و واکنش‌های آلرژیک را ایجاد می‌کند. اما در موارد شدید، ممکن است نیاز به بستری‌شدن در بیمارستان باشد.
- عوارض دیورتیک‌های تیازیدی
این داروها ممکن است باعث کم‌آبی بدن شوند؛ زیرا مقدار آب و املاح دفع‌شده از بدن را افزایش می‌دهند.
- عوارض شلاتورها
پنی‌سیلامین دارای عوارض جانبی زیادی است که بعضی از آن‌ها می‌تواند شدید باشد، از جمله مشکلات گوارشی و از دست‌دادن چشایی.
- عوارض آنتی‌بیوتیک‌ها
در نظر داشته باشید این نوع قرص دفع سنگ کلیه به‌طورکلی بی‌خطر هستند، اما ممکن است مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع، کرامپ معده و نفخ را ایجاد کنند.
سخن پایانی
همان‌طور که در این مقاله از داروخانه آنلاین مثبت سبز هم اشاره شد، مصرف قرص دفع سنگ کلیه می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی در کیفیت زندگی افراد مبتلا به این مشکل داشته باشد. با انتخاب و مصرف صحیح این قرص‌ها، می‌توان از درد و عوارض ناشی از سنگ کلیه جلوگیری کرده و سلامت عمومی را حفظ نمود. اما به یاد داشته باشید که استفاده از هر گونه داروی دفع سنگ کلیه باید تحت‌نظر پزشک خود صورت گیرد و همچنین توصیه‌ها و دستورات پزشکی را رعایت کرده تا بهترین نتیجه را به دست آورید و از بروز عوارض ناخواسته جلوگیری کنید.